Quy định pháp luật về tổng hợp hình phạt như thế nào?

Trong thực tiễn xét xử, một người có thể phạm nhiều tội, bị áp dụng nhiều bản án khác nhau. Vậy có cách nào để tính tổng hợp hình phạt trong các trường hợp này không? Quy định pháp luật về tổng hợp hình phạt như thế nào? Luật sư X mời bạn đọc tham khảo bài viết dưới đây để nắm rõ hơn quy định của pháp luật về nội dung trên

Căn cứ pháp lý

Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017

Hình phạt là gì?

Theo quy định ban hành tại Điều 30, 31 Bộ Luật hình sự năm 2015 thì khái niệm hình phạt được hiểu như sau:

Hình phạt được xem là biện pháp cưỡng chế nghiệm khắc nhất của Nhà nước được quy định cụ thể trong Bộ luật này, do Tòa án quyết định áp dụng đối với người hoặc pháp nhân thương mại phạm tội nhằm tiến hành tước bỏ hoặc hạn chế quyền, lợi ích của người, pháp nhân thương mại đó.

Hình phạt được ban hành không chỉ nhằm mục đích trừng trị người, pháp nhân thương mại phạm tội mà còn có tác dụng giáo dục họ ý thức tuân theo pháp luật và các quy tắc trong cuộc sống, ngăn ngừa họ thực hiện hành vi phạm tội mới; giáo dục người, pháp nhân thương mại khác phải tôn trọng pháp luật, phòng ngừa và đấu tranh chống tội phạm.

Nguyên tắc tổng hợp hình phạt

Tổng hợp hình phạt là quyết định hình phạt trong trường hợp đặc biệt, bao gồm quyết định hình phạt đối với trường hợp phạm nhiều tội theo quy định tại Điều 50 Bộ luật Hình sự (BLHS) và quyết định hình phạt của nhiều bản án theo quy định tại Điều 51 BLHS. Tổng hợp hình phạt là hoạt động quan trọng của Tòa án được tiến hành đối với người bị kết án phạm từ hai tội trở lên và đối với trường hợp người bị kết án chưa chấp hành hoặc chấp hành chưa xong một bản án lại bị xét xử về một tội xảy ra trước hoặc sau khi có bản án đó. Việc tổng hợp hình phạt được tiến hành trên cơ sở các hình phạt cùng loại và khác loại, tổng hợp hình phạt chính và hình phạt bổ sung theo những nguyên tắc nhất định của luật hình sự. Hiểu theo cách chung nhất thì tổng hợp hình phạt chính là xác định hình phạt chung cho người bị tuyên nhiều tội và việc xác định hình phạt chung có thể là một trong các trường hợp sau: người phạm tội bị xử cùng một lần về nhiều tội và do vậy bị tuyên nhiều hình phạt khác nhau và kèm theo có thể có các hình phạt bổ sung. Để có thể thi hành án được, Tòa án phải tổng hợp các hình phạt chính cũng như các hình phạt bổ sung thành hình phạt chung; người phạm tội đã có bản án kết tội kèm theo hình phạt và lại bị tuyên tiếp bản án khác cùng hình phạt kèm theo. Để có thể thi hành án được, Tòa án phải tổng hợp hình phạt đã tuyên (có thể đang chấp hành hoặc chưa chấp hành) với hình phạt mới tuyên thành hình phạt chung.

Cơ sở để tổng hợp hình phạt là các hình phạt đã tuyên. Riêng trường hợp người bị kết án đang chấp hành hình phạt lại phạm tội mới nên bị xét xử và tuyên hình phạt mới, thì cơ sở để tổng hợp hình phạt là phần còn lại của hình phạt cũ và hình phạt mới. Việc tổng hợp hình phạt có thể theo các nguyên tắc sau: nguyên tắc thu hút – nguyên tắc cho phép lấy hình phạt nặng nhất là hình phạt chung (hình phạt nặng nhất thu hút các hình phạt khác); nguyên tắc cộng một phần – nguyên tắc cho phép cộng hình phạt cao nhất với một phần hình phạt còn lại thành hình phạt chung; nguyên tắc cộng toàn bộ – nguyên tắc cho phép cộng toàn bộ các hình phạt để có hình phạt chung và nguyên tắc cùng tồn tại – tức là khi không áp dụng được ba nguyên tắc trên thì có nghĩa là không có tổng hợp hình phạt thành hình phạt chung mà các hình phạt phải được cùng chấp hành, ví dụ như hình phạt trục xuất và hình phạt tiền không thể tổng hợp được với các hình phạt khác.

Quy định pháp luật về tổng hợp hình phạt như thế nào?

Tổng hợp hình phạt trong trường hợp phạm nhiều tội được áp dụng khi xét xử một người phạm nhiều tội trong cùng một lần xét xử.

Có hai trường hợp có thể áp dụng hình thức tổng hợp hình phạt trong trường hợp phạm nhiều tội đó là:

• Trường hợp người bị kết án có nhiều hành vi phạm tội khác nhau và mỗi hành vi cấu thành một tội riêng. Các hành vi phạm tội này có thể liên quan với nhau (được thực hiện để đạt cùng mục đích) hoặc không có liên quan với nhau (được thực hiện nhằm các mục đích khác nhau).
• Trường hợp người bị kết án thực hiện một hành vi phạm tội nhưng hành vi này lại cấu thành nhiều tội khác nhau.

Việc thực hiện hành vi phạm tội của người phạm tội không nhất thiết phải diễn ra đồng thời mà có thể ở những khoảng thời gian khác nhau.

Tòa án quyết định hình phạt đối với từng tội và tổng hợp hình phạt theo nguyên tắc:

Đối với hình phạt chính

Nếu các hình phạt đã tuyên cho từng tội của người phạm tội cùng là cải tạo không giam giữ hoặc cùng là tù có thời hạn, thì các hình phạt đó được cộng lại thành hình phạt chung, thời hạn của hình phạt chung được quy định là:

• Không vượt quá 03 năm đối với hình phạt cải tạo không giam giữ.
• Không vượt quá 30 năm đối với hình phạt tù có thời hạn.

Nếu các hình phạt đã tuyên là cải tạo không giam giữ, tù có thời hạn, thì hình phạt cải tạo không giam giữ được chuyển đổi thành phạt tù có thời hạn. Tỷ lệ chuyển đổi sẽ là cứ 03 ngày cải tạo không giam giữ chuyển thành 01 ngày tù để tổng hợp thành hình phạt chung.

Nếu trong các tội mà người phạm tội phạm phải, Toà án tuyên tội có mức phạt cao nhất là tù chung thân thì hình phạt thì hình phạt tổng hợp chung sẽ là tù chung thân.

Nếu hình phạt nặng nhất trong số các hình phạt đã tuyên là tử hình thì tổng hợp hình phạt chung là tử hình.

Đối với trường hợp phạt tiền, tiền phạt sẽ được cộng lại tổng của từng tội thành hình phạt chung.

Đối với hình phạt trục xuất thì không tổng hợp với các loại hình phạt khác, tội phạm bị tuyên án trục xuất sẽ bị trục xuất khỏi Việt Nam.

Đối với hình phạt bổ sung

Nếu các hình phạt bổ sung đã tuyên là cùng loại thì hình phạt chung được quyết định trong giới hạn quy định của Bộ luật Hình sự đối với loại hình phạt đó. Riêng đối với hình phạt tiền thì các khoản tiền phạt được cộng lại thành hình phạt chung.

Nếu các hình phạt bổ sung Tòa án đã tuyên là khác loại thì người bị kết án phải chấp hành tất cả các hình phạt bổ sung đó.

Mời bạn xem thêm bài viết

• Ân xá là gì? đặc xá là gì? đại xá là gì?
• Tù chung thân thực tế phải ngồi tù trong bao nhiêu lâu?
• Thủ tục xét tha tù trước thời hạn có điều kiện là như thế nào?

Trên đây là quan điểm của Luật sư X về vấn đề “Quy định pháp luật về tổng hợp hình phạt như thế nào?”. Để biết thêm thông tin chi tiết hoặc giải đáp những vấn đề pháp lý khó khăn; vui lòng sử dụng dịch vụ tư vấn pháp luật hoặc liên hệ hotline: 0833.102.102.

Câu hỏi thường gặp