Nguyên tắc giải quyết tranh chấp thương mại bằng hòa giải?

Chào Luật sư, hiện này công ty cổ phần chúng tôi đang gặp phải một vụ việc tranh chấp về nhãn hiệu với một doanh nghiệp khác. Dựa trên tình hình thực tế; nhận thấy tính chất vụ việc cần giải quyết bởi một bên thứ ba; chúng tôi đã thống nhất lựa chọn hòa giải thương mại làm phương thức giải quyết tranh chấp trên. Ngoài việc nắm bắt được quy định về phương thức giải quyết tranh chấp này; tôi muốn hỏi luật sư, nguyên tắc giải quyết tranh chấp thương mại bằng hòa giải được thể hiện như thế nào? Tôi xin chân thành cảm ơn Luật sư.

Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi về cho chúng tôi. Sau đây, Luật sư 247 xin giải đáp thắc mắc của bạn như sau

Căn cứ pháp lý

• Luật Thương mại năm 2005
• Nghị định 22/2017/NĐ-CP

Nội dung tư vấn

Khái niệm

• Hòa giải thương mại là phương thức giải quyết tranh chấp thương mại do các bên thỏa thuận và được hòa giải viên thương mại làm trung gian hòa giải hỗ trợ giải quyết tranh chấp theo quy định pháp luật
• Giải quyết tranh chấp thương mại là hoạt động của cơ quan, tổ chức có thẩm quyền tiến hành các thủ tục giải quyết các tranh chấp phát sinh trong hoạt động thương mại.
• Hòa giải tranh chấp thương mại là một trong các phương thức giải quyết tranh chấp thương mại do một bên làm trung gian hòa giải hỗ trợ giải quyết tranh chấp giữa các bên.

Nguyên tắc giải quyết tranh chấp thương mại bằng hòa giải

Nguyên tắc giải quyết tranh chấp thương mại bằng hòa giải hòa giải được quy định tại Điều 4 Nghị định số 22/2017/NĐ-CP. Cụ thể

Nguyên tắc tự nguyện

• Nguyên tắc tự nguyện là một nguyên tắc cơ bản của các phương thức giải quyết tranh chấp ngoài Tòa án. Nguyên tắc này thể hiện ở hai phương diện đó là: Việc sử dụng phương thức hòa giải phải dựa trên cơ sở các bên lựa chọn bằng một thỏa thuận tự nguyện; Việc tham gia giải quyết tranh chấp của các hòa giải viên thương mại cũng phải dựa trên sự tự nguyện.
• Nguyên tắc tự nguyện trong hòa giải còn được thể hiện rõ nét hơn phương thức trọng tài ở chỗ; khi sử dụng phương thức hòa giải để giải quyết tranh chấp; các bên sẽ được tôn trọng ý chí một cách khá tuyệt đối, không bị ràng buộc,…

Nguyên tắc tự quyết

• Nguyên tắc tự quyết có ý nghĩa rằng khi tham gia vào quá trình hòa giải; hòa giải viên cũng không được áp đặt các bên phải tuân thủ theo một trình tự nhất định; hay phải tuân thủ theo một giải pháp mà hòa giải viên chọn lựa. Các bên không bị ràng buộc bởi các quyết định mang tính cưỡng chế của Nhà nước trong quá trình hòa giải.
• Khi các bên lựa chọn một phương thức giải quyết không ràng buộc như hòa giải; thì bên thứ ba không thể ép buộc các bên chấp nhận bất kỳ một thỏa thuận nào; mà chỉ khi các bên đồng ý thì đó mới được coi là kết quả. Khi đó, họ mới bị ràng buộc bởi những thỏa thuận chung; và các kết quả này sẽ cấu thành các nghĩa vụ hợp đồng có thể có tính chất cưỡng chế từ Tòa án nư một hợp đồng hoặc như một bản án
• Việc các bên thỏa thuận trong hoạt động hòa giải cần đảm bảo tính hợp pháp; nội dung không nhằm trốn tránh nghĩa vụ, không xâm phạm quyền của bên thứ ba (Khoản 3 Điều 4 Nghị định 22/2017/NĐ-CP).

Nguyên tắc bảo mật

• Đây là một nguyên tắc nhằm bảo vệ lợi ích của các bên trong quá trình giải quyết tranh chấp. Nguyên tắc bảo mật là một nguyên tắc cơ bản và quan trọng; được ghi nhận trong hầu hết các văn pháp luật liên quan đế kinh doanh thương mại của nhiều quốc gia.
• Nhìn chung, khi tiếp cận nguyên tắc này; các văn bản pháp luật đều quy định theo hướng hòa giải viện; và các bên tham gia vụ tranh chấp đều có nghĩa vụ không tiết lội các thông tin; tài liệu cho bên thứ ba. Khi nguyên tắc bảo mật được các bên tôn trọng; các bên sẽ cởi mở hơn trong việc chia sẻ các thông tin, từ đó hiệu quả giải quyết tranh chấp sẽ tăng lên,…
• Phạm vi bảo mật không chỉ bao gồm nghĩa vụ của các bên tranh chấp; mà còn bao gồm cả nghĩa vụ của hòa giải viên về việc bảo mật thông tin vụ tranh chấp; cũng như các thông tin khác biết được khi tham gia vào quá trình hòa giải.

Nguyên tắc giải quyết tranh chấp linh hoạt và hiệu quả

• Điểm nổi bật chung của các phương thức giải quyết tranh chấp ngoài Tòa án là sự mềm dẻo. Theo đó, các bên tự do trong việc quyết định tổ chức nào hay người nào sẽ tiến hành giải quyết tranh chấp; hay quyết định thủ tục nào sẽ được áp dụng.
• Mức độ linh hoạt trong hòa giải cao hơn so với thủ tục trọng tài. Bởi lẽ hòa giải còn có nguyên tắc tự quyết; mọi quyết định sẽ thuộc về các bên tranh chấp, hòa giải viên chỉ là bên hô trợ tư vấn.
• Nội dung của nguyên tắc này được thể hiện ở một số điểm cơ bản như sau: Thủ tục linh hoạt, phương thức giải quyết mềm dẻo; phương án giải quyết dựa trên lợi ích các bên.
• Một trong những điểm nổi bật của việc giải quyết tranh chấp bằng hòa giải đó là hòa giải viên không chỉ tập trung giải quyết tranh chấp trên cơ sở pháp luật; mà hòa giải viên cần tìm ra những mâu thuẫn và giải pháp nhằm thỏa mãn lợi ích các bên,…

Nguyên tắc trung lập, bình đẳng và công bằng

• Trung lập tức là hòa giải viên phải đứng ở vị trí trung gian, độc lập với các bên. Bình đẳng tức là vị trí của các bên tranh chấp và bên giải quyết tranh chấp; vị trí giữa các bên tranhh chấp là ngang nhau, không có sự phân biệt, đối xử. Công bằng nghĩa là đảm bảo không thiên về lợi ích của bên nào.
• Khoản 1 Điều 4 NĐ 22/2017/NĐ-CP có ghi nhận về việc các bên tranh chấp tham gia hòa giải dựa trên nguyên tắc bình đẳng; không trực tiếp nhắc đến nguyên tắc công bằng. Nguyên tắc trung lập lại không được nhắc đến tại điều khoản này; mà được nhắc đến trong nghĩa vụ của hòa giải viên thuơng mại về  việc phải “độc lập, vô tư, khách quan, trung thực” (Điểm a Khoản 2 Điều 9 NĐ 22/2017/NĐ-CP).
• Để cụ thể hóa nguyên tắc này, theo quy định hiện hành của Việt Nam; hòa giải viên không được đồng thời đảm nhiệm vai trò đại diện hay tư vấn cho một trong các bên; không được đồng thời là tọng tài viên đối với vụ tranh chấp đang hoặc đã tiến hành hòa giải; trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác (Điểm đ Khoản 2 Điều 9 NĐ 22/2017/NĐ-CP).

Vai trò của việc hòa giải tranh chấp thương mại

• Thứ nhất, hòa giải đề cao và đảm bảo yếu tố tự quyết. Trong hòa giải, các bên tranh chấp có thể nói chuyện; trao đổi, đàm phán và thảo luận về các giải pháp trong toàn bộ quá trình. Các bên có quyền tự do bày tỏ; thể hiện và bảo vệ cho quan điểm của mình.
• Thứ hai, giải quyết tranh chấp bằng hòa giải có thể duy trì; hoặc cải thiện mối quan hệ giữa các bên nhờ việc xem xét đến lợi ích và quan tâm thực tế của các bên. Hòa giải ít phụ thuộc vào các quy tắc, nguyên tắc; mà chủ yếu dựa vào con người.
• Thứ ba, hòa giải ngoài tố tụng là phương thức hữu dụng khi các bên không lựa chọn Tòa án; hay trọng tài bởi thủ tục linh hoạt; không cứng nhắc, có thể được thỏa thuận và điều chỉnh cho thích nghi.
• Thứ tư, hòa giải giúp giải quyết ổn thỏa, giảm thiếu những tranh chấp; bất đồng, mâu thuẫn, xích mích theo một cách tối ưu nhất bởi những ưu điểm của nó.
• Thứ năm, hòa giải được biết đến là một biện pháp giải quyết tranh chấp thay thế trong bối cảnh Tòa án đang bị quá tải với các vụ tranh chấp cần được giải quyết; góp phần giảm tải khối lượng công việc lên Tòa án, tiết kiệm chi phí,….

Có thể bạn quan tâm

• Hòa giải tranh chấp thương mại là gì?
• Có bắt buộc giải quyết tranh chấp thương mại bằng Trọng tài?
• Tranh chấp thương mại là gì? Đặc điểm tranh chấp thương mại?

Trên đây là nội dung tư vấn của chúng tôi về vấn đề “Nguyên tắc giải quyết tranh chấp thương mại bằng hòa giải?”. Hy vọng bài viết hữu ích với bạn đọc. Nếu có vấn đề thắc mắc cần giải đáp, vui lòng liên hệ luatsu247: 0833102102.

Câu hỏi thường gặp