Hôn nhân thực tế chấm dứt khi nào?

Hiện nay, hôn nhân được hình thành phải thông qua thủ tục về kết hôn theo quy định của pháp luật. Trước đây, khi pháp luật chưa phổ biến, có nhiều trường hợp nam nữ chung sống với nhau và thỏa mãn những điều kiện theo quy định của pháp luật nhưng không thực hiện thủ tục đăng ký kết hôn vẫn được pháp luật công nhận hôn nhân hợp pháp, được gọi là “hôn nhân thực tế”. Vậy hôn nhân thực tế chấm dứt khi nào? Hãy tham khảo bài viết sau đây của Luật sư 247!

Căn cứ pháp lý

• Luật hôn nhân và gia đình năm 2014
• Thông tư liên tịch số 01/2001/TTLT/TANDTC

Nội dung tư vấn

Thế nào là hôn nhân thực tế?

Theo thông tư liên tịch số 01/2001/TTLT/TANDTC ngày 03 tháng 01 năm 2001 về việc thi hành luật hôn nhân và gia đình, những trường hợp hai bên nam nữ không đăng ký kết hôn vẫn được pháp luật công nhận là hôn nhân thực tế, quyền và nghĩa vụ được áp dụng như hôn nhân hợp pháp.

Như vậy, có thể thấy về vấn đề hôn nhân thực tế, là trường hợp nam nữ chung sống với nhau như vợ chồng và thỏa mãn những điều kiện kết hôn theo quy định của pháp luật nhưng không thực hiện thủ tục đăng ký kết hôn vẫn được pháp luật công nhận hôn nhân hợp pháp, được giải quyết quyền, lợi ích và nghĩa vụ như hôn nhân hợp pháp.

Các trường hợp hôn nhân thực tế

Theo thông tư liên tịch số 01/2001/TTLT/TANDTC, có thể chia hôn nhân thực tế thành các trường hợp như sau:

• Hai bên nam nữ sống chung với nhau như vợ chồng, xác lập quan hệ vợ chồng với nhau trước ngày 03/01/1987.

Để được coi nam và nữ chung sống với nhau như vợ chồng thì theo điểm d mục 2 Thông tư liên tịch số 01/2001/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BTP này họ phải có đủ điều kiện để kết hôn theo quy định của Luật hôn nhân và gia đình năm 2000 như: có tổ chức lễ cưới; được gia đình chấp thuận; việc chung sống với nhau được người khác hay tổ chức chứng kiến; họ thực sự chung sống với nhau, chăm sóc, giúp đỡ nhau cùng xây dựng gia đình.

• Nam và nữ chung sống với nhau như vợ chồng từ ngày 03/01/1987 trở đi đến trước ngày 01/01/2001 (ngày Luật hôn nhân và gia đình năm 2000 có hiệu lực)

• Hai bên nam nữ có đủ điều kiện kết hôn, nhưng chưa đăng ký kết hôn và đang chung sống với nhau như vợ chồng, thì họ có nghĩa vụ đăng ký kết hôn kể từ ngày 01/01/2001 cho đến ngày 01/01/2003. Trường hợp này sẽ phân biệt như sau:

+ Kể từ ngày 01/01/2001 cho đến ngày 01/01/2003 nếu nam nữ chung sống với nhau như vợ chồng theo thời gian trên mà đăng ký kết hôn thì quan hệ hôn nhân của họ được công nhận. Đồng thời, quan hệ hôn nhân này được công nhận kể từ ngày họ bắt đầu chung sống với nhau như vợ chồng, chứ không phải kể từ ngày đăng ký kết hôn.

• Nếu như sau thời điểm ngày 1 tháng 1 năm 2003 mà các cặp nam nữ chung sống với nhau như vợ chồng theo thời gian trên không tiến hành thực hiện thủ tục đăng ký kết hôn hợp pháp thì họ sẽ không được xem là vợ chồng theo quy định của Luật hôn nhân và gia đình. Theo đó nếu có yêu cầu về thực hiện thủ tục ly hôn thì không áp dụng luật mà chỉ xử lý về vấn đề tranh chấp quyền nuôi con và tranh chấp phân chia tài sản.
• Kể từ sau ngày 01/01/2003 họ mới đăng ký kết hôn thì quan hệ hôn nhân của họ cũng được pháp luật công nhận. Tuy nhiên trong trường hợp này, thì quan hệ vợ chồng của họ chỉ được công nhận là đã xác lập kể từ ngày họ đăng ký kết hôn.

Như vậy, hôn nhân thực tế sẽ được pháp luật công nhận theo những trường hợp trên đồng thời phải có đáp ứng được một số điều kiện cụ thể.

Hôn nhân thực tế chấm dứt khi nào?

Về cơ bản, hôn nhân thực tế cũng là hôn nhân mà được pháp luật về hôn nhân và gia đình công nhận là hợp pháp. Do đó, về nguyên tắc, việc chấm dứt hôn nhân thực tế cũng giống với việc chấm dứt các cuộc hôn nhân thông thường khác là phải có Bản án của Tòa án nhân dân có thẩm quyền hoặc khi một trong hai bên nam nữ chết/bị Tòa án tuyên bố là chết (Điều 57, Điều 65 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014).

Tuy nhiên, chấm dứt hôn nhân thực tế cũng có một số điểm đặc thù như:

• Điều kiện để được Tòa án giải quyết ly hôn

Một trong hai bên nam nữ phải có đơn xin ly hôn/đơn yêu cầu công nhận thuận tình ly hôn và phải có căn cứ xác nhận về thời điểm sống chung với nhau như vợ chồng

Thông tin trình bày trong đơn xin ly hôn/đơn yêu cầu công nhận thuận tình ly hôn cần phải nêu rõ quá trình kết hôn, chung sống và phải có thời điểm bắt đầu chung sống.

• Kết quả của yêu cầu ly hôn là bản án không công nhận hôn nhân

Tòa án nhân dân chấp thuận cho nam nữ ly hôn bằng bản án không công nhận nam nữ là vợ chồng. Điều này cũng có nghĩa rằng, một trong hai bên hoặc cả hai bên nam nữ cùng yêu cầu tòa án giải quyết ly hôn thì thủ tục tố tụng được thực hiện theo trình tự giải quyết vụ án ly hôn.

Kết quả giải quyết yêu cầu ly hôn của nam nữ chung sống với nhau như vợ chồng theo yêu cầu của một bên hoặc theo yêu cầu của cả hai là bản án không công nhận hôn nhân của tòa án nhân dân có thẩm quyền.

Hệ quả pháp lý của hôn nhân thực tế

Trong trường hợp các cặp nam nữ đáp ứng điều kiện về hôn nhân thực tế theo như những trường hợp trên thì quan hệ hôn nhân thực tế này có các hệ quả pháp lý theo quy định của Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2000 điều chỉnh như sau: Về quan hệ hôn nhân: họ sẽ được pháp luật công nhận quan hệ hôn nhân theo quy định tại Thông tư liên tịch số 01/2001/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BTP nêu trên.

Về con chung: Trong trường hợp yêu cầu ly hôn thì vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, quyền và nghĩa vụ của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; nếu không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ chín tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con; Về nguyên tắc, con dưới ba tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, nếu các bên không có thỏa thuận khác. Sau khi ly hôn, vợ, chồng vẫn có nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, giáo dục, nuôi dưỡng con chưa thành niên hoặc đã thành niên bị tàn tật, mất năng lực hành vi dân sự, không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình. Người không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con

Về tài sản: Căn cứ Điều 27 Thông tư liên tịch số 01/2001/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BTP thì tài sản chung của vợ chồng gồm tài sản do một bên vợ, chồng tạo ra, thu nhập do lao động, hoạt động sản xuất, kinh doanh và những thu nhập hợp pháp khác của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân; tài sản mà vợ chồng được thừa kế chung hoặc được tặng cho chung và những tài sản khác mà vợ chồng thỏa thuận là tài sản chung. Trong trường hợp tài sản thuộc sở hữu chung của vợ chồng mà pháp luật quy định phải đăng ký quyền sở hữu thì trong giấy chứng nhận quyền sở hữu phải ghi tên của cả vợ chồng.

Trong trường hợp không có chứng cứ chứng minh tài sản mà vợ, chồng đang có tranh chấp là tài sản riêng của mỗi bên thì tài sản đó là tài sản chung. Vợ chồng có thể chia tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân, trong trường hợp vợ chồng đầu tư kinh doanh riêng, thực hiện nghĩa vụ dân sự riêng hoặc có lý do chính đáng khác.

Mời bạn đọc xem thêm:

• Chia tài sản sau ly hôn có phải nộp thuế không?
• Kết hôn đồng giới đã được luật Hôn nhân gia đình thừa nhận chưa?
• Sai thông tin trong giấy kết hôn thì có ly hôn được không?

Thông tin liên hệ Luật sư X

Trên đây là tư vấn của Luật Sư X về vấn đề “Hôn nhân thực tế chấm dứt khi nào?″. Chúng tôi hy vọng rằng bạn có thể vận dụng các kiến thức trên để sử dụng trong công việc và cuộc sống. Để biết thêm thông tin chi tiết và nhận thêm sự tư vấn, giúp đỡ khi có nhu cầu về các vấn đề liên quan đến đăng ký giấy phép vệ sinh an toàn thực phẩm của chúng tôi; mời quý khách hàng liên hệ đến hotline để được tiếp nhận.

Liên hệ hotline: 0833.102.102.

Facebook: www.facebook.com/luatsux
Tiktok: https://www.tiktok.com/@luatsux
Youtube: https://www.youtube.com/Luatsux

Câu hỏi thường gặp