Đất hành lang kênh rạch được xây nhà không?

Xin chào Luật sư. Tôi là Huy, hiện đang kinh doanh một quán ăn nhỏ. Tuy không hoạt động và tiếp xúc nhiều trong lĩnh vực pháp luật nhưng tôi hay có thói quen đọc báo về lĩnh vực đất đai. Luật sư có thể cung cấp thông tin cho tôi về vấn đề xoay quanh đất hành lang kênh, rạch như: Đất hành lang kênh, rạch có được xây nhà không? Đất hành lang kênh, rạch có được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không? Rất mong được Luật sư hồi đáp. Xin chân thành cảm ơn.

Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi về cho chúng tôi. Để có thể cung cấp cho bạn thông tin về Luật sư 247 mời bạn tham khảo bài viết “Đất hành lang kênh, rạch được xây nhà không?” dưới đây của chúng tôi:

Căn cứ pháp lý

• Quyết định 22/2017/QĐ-UBND
• Luật Đất đai năm 2013
• Nghị định số 43/2014/NĐ-CP
• Luật tài nguyên nước 2012
• Nghị định 43/2015/NĐ-CP

Kênh, rạch là gì?

Căn cứ Điều 3 Quyết định 22/2017/QĐ-UBND quy định:

Kênh là công trình có chức năng chuyển tải nước phục vụ tưới tiêu, sinh hoạt và sản xuất, ngoài ra bờ kênh và lòng kênh còn có thể làm chức năng khác như giao thông thủy, bộ, bao gồm kênh được xây dựng bằng đất, đá, gạch, bê tông, bê tông cốt thép, bê tông lưới thép hoặc các vật liệu khác.

Rạch là đường dẫn nước từ sông vào đồng ruộng, thuyền bè có thể đi lại.

Hiểu như thế nào về hành lang bảo vệ kênh, rạch?

Hành lang bảo vệ nguồn nước là hành lang an toàn hay hành lang bảo vệ nguồn nước sông, ngòi, kênh, rạch. Theo quy định tại Điều 31 Luật tài nguyên nước 2012 quy định những nguồn nước phải lập hành lang bảo vệ:

Nguồn nước phải lập hành lang bảo vệ bao gồm:

a) Hồ chứa thủy điện, thủy lợi và các hồ chứa nước khác;

b) Hồ tự nhiên, nhân tạo ở các đô thị, khu dân cư tập trung; hồ, ao lớn có chức năng điều hòa ở các khu vực khác; đầm, phá tự nhiên;

c) Sông, suối, kênh, rạch là nguồn cấp nước, trục tiêu nước hoặc có tầm quan trọng đối với các hoạt động phát triển kinh tế – xã hội và bảo vệ môi trường;

d) Các nguồn nước liên quan đến hoạt động tôn giáo, tín ngưỡng, có giá trị cao về đa dạng sinh học, bảo tồn văn hóa và bảo vệ, phát triển hệ sinh thái tự nhiên.

Tổ chức quản lý, vận hành hồ chứa quy định tại điểm a khoản 1 Điều này có trách nhiệm cắm mốc chỉ giới hành lang bảo vệ nguồn nước theo quy định và bàn giao mốc giới cho Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có hồ chứa để quản lý, bảo vệ.

Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm lập, quản lý hành lang bảo vệ nguồn nước quy định tại các điểm b, c và d khoản 1 Điều này.

Chính phủ quy định cụ thể việc lập, quản lý hành lang bảo vệ nguồn nước.

Đất hành lang kênh, rạch được xây nhà không?

Quyết định 150/2004 đã hạn chế nhiều quyền lợi về nhà, đất của người dân sống trong hành lang bảo vệ sông, kênh rạch; ảnh hưởng nhiều đến đời sống của người dân.

Quyết định 150/2004 không cho phép xây dựng đã giúp các Thành phố quản lý chặt hành lang sông, suối, kênh rạch trong nhiều năm qua. Tuy nhiên, người dân có nhà, đất trong hành lang thì sống rất khổ sở. Thêm vào đó, quỹ đất dọc theo các hành lang cũng là tài nguyên, tài sản của TP nên cần phải sử dụng đúng mục đích.

Dự thảo thay thế Quyết định 150 cũng quy định đối với dự án phát triển nhà ở nằm trong hành lang bảo vệ trên bờ đã có đồ án quy hoạch xây dựng chi tiết tỉ lệ 1/500, đã được phê duyệt trước thời điểm có quy hoạch thì:

• Được duy trì nguyên trạng theo đúng vị trí, quy mô đã duyệt đối với các công trình đã xây dựng hoàn chỉnh theo giấy phép xây dựng hoặc theo đồ án quy hoạch 1/500 hoặc theo dự án đầu tư được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, được cấp giấy đỏ và đã đầu tư cơ sở hạ tầng kỹ thuật hoàn chỉnh.

• Trong trường hợp Nhà nước cần giải tỏa, thu hồi đất để xây dựng các công trình khác thì được xem xét bồi thường theo quy định.

• Nhà ở trong phạm vi hành lang bảo vệ trên bờ nhưng nằm ngoài phạm vi từ mép bờ cao vào trong bờ 20m đối với sông kênh rạch từ cấp I đến cấp IV được phép sửa chữa, cải tạo theo quy mô hiện trạng nhà cũ hoặc cấp phép xây dựng để xây dựng lại nhà mới với quy mô hai tầng, không kể tầng lửng và mái che thang…

• Đối với các dự án phát triển nhà ở nằm trong hành lang bảo vệ trên bờ trước ngày 24-6-2004, dự thảo quy định mới cũng quy định một số trường hợp được duy trì nguyên trạng hoặc sẽ tiếp tục xây dựng.

• Được tiếp tục triển khai đầu tư xây dựng theo đúng quy mô công trình đã duyệt với công trình đang đầu tư xây dựng.

• Trong trường hợp công trình đang đầu tư xây dựng mà không đúng giấy phép xây dựng hoặc không theo tỉ lệ 1/500 thì Sở Xây dựng sẽ phối hợp với các đơn vị có liên quan rà soát, thống kê và có biện pháp xử lý trình TP xem xét quyết định.

Ngoài các công trình hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, dự thảo cũng quy định trong hành lang kênh được xây dựng các công trình phục vụ hoạt động dịch vụ có thời hạn như triển lãm ngoài trời, khu vui chơi giải trí ngoài trời, biển quảng cáo, chợ hoa Tết. Các điểm cà phê, giải khát ngoài trời, các điểm kinh doanh dịch vụ du lịch.

Như vậy, theo như dự thảo thay thế Quyết định 150 thì các lô đất thuộc dự án phát triển nhà ở nhưng chưa xây nhà thì được tiếp tục xây dựng nhà theo quy hoạch chi tiết 1/500 đã duyệt.

Đất hành lang kênh, rạch có được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không?

Theo quy định tại điểm c khoản 4 Điều 56 Nghị định 43/2014/NĐ-CP, theo đó:

Đất trong hành lang an toàn công trình được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất đối với trường hợp có đủ điều kiện được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất theo quy định của Luật Đất đai, trừ trường hợp đã có thông báo thu hồi đất hoặc quyết định thu hồi đất”. 

Điều kiện để được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất phải đáp ứng quy định tại Điều 99 Luật đất đai 2013.

Tuy nhiên chủ sở hữu đất hành lang an toàn cần đảm bảo việc sử dụng đất không làm ảnh hưởng đến an toàn hành lang theo quy định tại Điều 15 Nghị định 43/2015/NĐ-CP:

Tổ chức, cá nhân, hộ gia đình sinh sống, hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ trong phạm vi hành lang bảo vệ nguồn nước phải bảo đảm các yêu cầu sau đây:

• Không được gây sạt, lở bờ sông, suối, kênh, rạch, hồ chứa hoặc gây ảnh hưởng nghiêm trọng, uy hiếp đến sự ổn định, an toàn của sông, suối, kênh, rạch, hồ chứa;

• Không làm ảnh hưởng đến các chức năng của hành lang bảo vệ nguồn nước đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt;

• Không gây ảnh hưởng xấu đến cảnh quan, môi trường sinh thái trong phạm vi hành lang bảo vệ nguồn nước;

• Thực hiện các biện pháp bảo vệ tài nguyên nước theo quy định của pháp luật.

Tổ chức, cá nhân phải có ý kiến thống nhất bằng văn bản của Sở Tài nguyên và Môi trường về ảnh hưởng đến chức năng của hành lang bảo vệ nguồn nước khi thực hiện các hoạt động trong hành lang bảo vệ nguồn nước sau đây:

• Xây dựng kho bãi, bến, cảng, cầu, đường giao thông, các công trình ngầm và công trình kết cấu hạ tầng khác;

• San, lấp, kè bờ sông, suối, kênh, rạch, hồ chứa nước thủy lợi, thủy điện, hồ tự nhiên, hồ nhân tạo, trừ trường hợp xây dựng công trình cấp bách phục vụ phòng, chống, khắc phục thiên tai;

• Khoan, đào phục vụ hoạt động điều tra, khảo sát địa chất, thăm dò, khai thác khoáng sản, xử lý nền móng công trình, tháo khô mỏ;

• Khai thác khoáng sản, vật liệu xây dựng.

Hành vi vi phạm pháp luật về đất hành lang kênh, rạch

Theo quy định tại Điều 17 Nghị định 104/2017/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng, chống thiên tai; khai thác và bảo vệ công trình thủy lợi; đê điều thì hành vi lấn chiếm đất hành lang kênh, mương để xây dựng nhà ở sẽ bị xử lý như sau:

Phạt tiền từ 100.000 đồng đến 300.000 đồng đối với một trong các hành vi sau:

a) Lấn chiếm đất để làm lều, quán, bãi đậu xe trong phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi;

b) Đào, cuốc, xới, đánh vầng cỏ, gieo trồng các loại cây hoa màu trên bờ, mái kênh, mái đập đất.

Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây:

a) Xây dựng lò gạch, lò vôi, chuồng trại để chăn nuôi gia súc, gia cầm trái phép trong phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi;

b) Nuôi trồng thủy sản trái phép trong phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi;

c) Phá dỡ, xê dịch trái phép mốc chỉ giới, biển báo của công trình thủy lợi; tự ý đấu nối kênh, đường ống dẫn nước;

d) Trồng cây lâu năm, nghiên cứu khoa học trái phép trong phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi.

Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây:

a) Xây dựng trái phép đường ống dẫn dầu, cấp thoát nước, hệ thống cấp điện, cấp thông tin và các công trình khác trong phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi;

b) Khoan, đào điều tra, khảo sát địa chất; khoan, đào thăm dò, thi công công trình khai thác nước dưới đất; khoan, đào thăm dò, khai thác khoáng sản trái phép trong phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi;

c) Chôn chất thải trái phép trong phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi;

Phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau:

b) Xây dựng nhà ở, công trình phụ, cầu, kè, bến bốc dỡ hàng hóa, nơi sản xuất, bãi chứa vật liệu trái phép trong phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi;

c) Khai thác đất, đá, cát, sỏi và các vật liệu xây dựng trái phép trong phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi.

Phạt tiền từ 80.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng đối với hành vi sử dụng chất nổ và các hoạt động gây nổ trái phép trong phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi.

Như vậy, căn cứ vào hành vi cụ thể mà mức phạt tiền đối với việc lấn chiếm đất thuộc hành lang bảo vệ kênh mương hay các công trình thủy lợi có thể bị phạt lên đến 100 triệu đồng và bị buộc khôi phục tình trạng ban đầu hoặc tháo dỡ công trình xây dựng trái phép.

Có thể bạn quan tâm

• Khi thu hồi đất bị lấn chiếm có phải bồi thường hay không?
• Mẫu đơn khởi kiện lấn chiếm đất đai mới năm 2022
• Quy định nghĩa vụ thuế khi chuyển nhượng quyền sử dụng đất

Thông tin liên hệ

Trên đây là nội dung tư vấn của Luật sư 247 về chủ đề: Đất hành lang kênh, rạch được xây nhà không? Hy vọng những kiến thức chúng tôi cung cấp có thể giúp bạn vận dụng vào công việc và cuộc sống.

Để có thêm thông tin về những vấn đề liên quan đến đất đai như: mẫu hợp đồng đặt cọc mua nhà đất mới nhất, tư vấn về giá đền bù đất, hồ sơ chuyển nhượng đất, dịch vụ lập thừa kế nhà đất, thủ tục khởi kiện khi tranh chấp đất đai hay tìm hiểu quy định pháp luật về thủ tục thu hồi đất và mức giá bồi thường khi bị thu hồi đất… của Luật sư 247, hãy liên hệ với chúng tôi.

Liên hệ hotline: 0833.102.102.

Câu hỏi thường gặp