Nói đến hợp đồng là nói đến hiệu lực hợp đồng, thực hiện hợp đồng và trách nhiệm pháp lý của các bên khi vi phạm hợp đồng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bên vi phạm không phải gánh chịu những hậu quả bất lợi do bị áp dụng các hình thức chế tài thương mại, đó là các trường hợp miễn trách nhiệm do vi phạm hợp đồng. Vậy trường hợp nào được miễn trách nhiệm khi vi phạm hợp đồng thương mại?
Hãy cùng Luật sư 247 tìm hiểu qua bài viết này nhé!
Căn cứ pháp lý
Nội dung tư vấn
Hợp đồng thương mại là gì?
Mặc dù trong Luật thương mại không có quy định cụ thể về hợp đồng thương mại; mà chỉ quy định: Hoạt động thương mại là hoạt động nhằm mục đích sinh lợi; bao gồm mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ; đầu tư; xúc tiến thương mại; và các hoạt động nhằm mục đích sinh lợi khác (Khoản 1 Điều 3 Luật Thương mại 2005);
Có thể hiểu khái niệm về hợp đồng thương mại như sau: Hợp đồng thương mại là hình thức pháp lý của hành vi thương mại, là sự thỏa thuận giữa hai; hay nhiều bên (ít nhất một trong các bên phải là thương nhân; hoặc các chủ thể có tư cách thương nhân) nhằm xác lập; thay đổi, chấm dứt quyền và nghĩa vụ của các bên trong việc thực hiện hoạt động thương mại.
Miễn trách nhiệm hợp đồng trong kinh doanh; thương mại là việc bên vi phạm nghĩa vụ theo hợp đồng thương mại không phải chịu trách nhiệm pháp lý; do vi phạm hợp đồng theo thoả thuận; hoặc theo luật quy định
Căn cứ áp dụng trách nhiệm vi phạm hợp đồng thương mại
- Thứ nhất, có hành vi vi phạm hợp đồng, đây chính là căn cứ pháp lý để áp dụng đối với tất cả các hình thức chế tài do vi phạm hợp đồng.
- Thứ hai, có thiệt hại vật chất thực tế xảy ra, là thiệt hại do vi phạm hợp đồng thương mại gây ra, là căn cứ bắt buộc phải có khi áp dụng chế tài bồi thường thiệt hại.
- Thứ ba, có mối quan hệ nhân quả giữa hành vi vi phạm hợp đồng và thiệt hại thực tế. Bên vi phạm sẽ chỉ phải bồi thường thiệt hại; khi thiệt hại xảy ra có nguyên nhân tất yếu là hành vi vi phạm hợp đồng.
- Thứ tư, có lỗi của bên vi phạm, đây là hình thức để xác định xem lỗi của bên vi phạm có phải là căn cứ buộc phải có để xét xem hình thức chế tài nào sẽ được áp dụng cho bên vi phạm. Tuy nhiên; vì lỗi là trạng thái tâm lý; và nhận thức của con người về hành vi; vì thế việc xác định lỗi trong hợp đồng thương mại – loại hợp đồng; mà chủ thể hợp đồng đa phần là tổ chức; do vậy; cần xét mức độ lỗi dựa trên yếu tố người đại diện.
Trường hợp miễn trách nhiệm khi vi phạm hợp đồng thương mại
Căn cứ Khoản 1 Điều 294 Luật Thương mại 2005, Các trường hợp miễn trừ trách nhiệm đối với hành vi vi phạm hợp đồng trong thương mại bao gồm:
- Do các bên thỏa thuận
- Trường hợp do sự kiện bất khả kháng
- Trường hợp hành vi vi phạm của một bên do lỗi của bên kia
- Trường hợp vi phạm do chấp hành quyết định của cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền mà các bên không thể biết được vào thời điểm giao kết hợp đồng.
Ý nghĩa của việc miễn trách nhiệm khi vi phạm hợp đồng thương mại
Việc quy định các trường hợp miễn trừ trách nhiệm đối với hành vi vi phạm trong hợp đồng thương mại có ý nghĩa rất quan trọng trong việc đảm bảo quyền lợi cho các bên khi tham gia quan hệ hợp đồng thương mại.
Trước hết, là tôn trọng ý chí tự nguyện của các bên khi các bên tự thỏa thuận về việc miễn trừ trách nhiệm trong hợp đồng.
Bên cạnh đó, bảo vệ công bằng và lợi ích cho bên chủ thể bị vi phạm khi vì những nguyên nhân khách quan mà dẫn đến vi phạm nghĩa vụ đã thỏa thuận trong hợp đồng, đồng thời góp phần điều tiết lợi ích, bảo vệ quyền và lời ích hợp pháp của các bên trong quan hệ hợp đồng thương mại và góp phần đảm bảo trật tự vận hành của nền kinh tế.
Ví dụ: Hơn 7 tỉ đồng là thiệt hại mà các hộ dân chung cư C6, khu đô thị Mỹ Đình 1; phải gánh chịu do ngập hầm để xe trong trận lụt lịch sử tháng 11/2008. “Trận chiến pháp lý” đã nổ ra giữa một bên là những người có xe ôtô đỗ phía dưới tầng hầm chung cư bị nước tràn vào gây hư hỏng nặng; phía bên chủ đầu tư cho rằng đó là sự kiện bất khả kháng (đã quy định trong hợp đồng); nên không bồi thường, còn phía khách hàng thì cho rằng họ phải được thông báo để đưa xe thoát khỏi hầm gửi xe. Tuy nhiên, các khách hàng đã chịu… thua; vì phía chủ đầu tư đã chứng minh được đây là sự kiện bất khả kháng, ngoài ý muốn.
Mục đích của việc quy định miễn trách nhiệm
Qua các quy định về trường hợp miễn trách nhiệm khi có hành vi vi phạm hợp đồng trong trường hợp; có thể thấy việc pháp luật đã tôn trọng quyền tự do thỏa thuận của các bên trong quan hệ hợp đồng; nếu nó không trái với quy định pháp luật. Đồng thời; việc tự thỏa thuận này; mặc dù không lường trước hết các trường hợp nhưng phần nào cũng giúp các bên tự giác tuân thủ theo hợp đồng; mà không cần phải áp dụng tới chế tài.
Việc quy định về sự kiện bất khả kháng đã cho thấy được mức độ bao quát các trường hợp của pháp luật; đồng thời là sự minh bạch, chính xác; công bằng đối với các trường hợp; mà lỗi của người vi phạm đã bị loại trừ một cách triệt để. Thông qua đó, đảm bảo được lợi ích của các bên trong hợp đồng thương mại.
Về trường hợp: hành vi vi phạm của một bên hoàn toàn có lỗi của bên kia; đã trao cho các chủ thể quyền được đối xử công bằng. Khi một bên không thực hiện các nghĩa vụ của mình thì bên kia cũng có quyền đó. Đảm bảo được quyền tự quyết đồng thời quyền tương đương với nghĩa vụ mà mình phải thực hiện.
Mời bạn xem thêm bài viết:
- Quy định về các chế tài buộc thực hiện hợp đồng trong thương mại.
- Phụ lục hợp đồng là gì? Mẫu phụ lục hợp đồng thương mại mới nhất
Liên hệ Luật sư
Trên đây là toàn bộ nội dung tư vấn của Luật Sư 247 về Miễn trách nhiệm khi vi phạm hợp đồng thương mại. Hi vọng bài viết trên sẽ giúp ích cho bạn đọc.
Nếu có bất kì thắc mắc nào về thủ tục pháp lý có liên quan. Hãy liên hệ ngay với chúng tôi: 0833102102
Câu hỏi thường gặp
Chế định về nhiệm do vi phạm hợp đồng thương mại là các quy định về căn cứ áp dụng trách nhiệm, các hình thức trách nhiệm và các trường hợp miễn trách nhiệm. Những quy định này rất có ý nghĩa đối với việc bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của các chủ thể trong quan hệ hợp đồng thương mại cũng như đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật.
– Buộc thực hiện đúng hợp đồng
– Phạt vi phạm
– Buộc bồi thường thiệt hại
– Tạm ngừng thực hiện hợp đồng
– Đình chỉ thực hiện hợp đồng
– Huỷ bỏ hợp đồng
– Các biện pháp khác.
Miễn trách nhiệm hợp đồng trong kinh doanh, thương mại là việc bên vi phạm nghĩa vụ theo hợp đồng thương mại không phải chịu trách nhiệm pháp lý do vi phạm hợp đồng theo thoả thuận hoặc theo quy định của pháp luật.
