Việc sử dụng đơn bãi nại trong các vụ án hình sự hiện nay đã không còn quá xa lạ. Các hành vi phạm tội như đe doạ giết người, giết người, hiếp dâm hay cố ý gây thương tích… người phạm tội sẽ phải chịu chế tài tương ứng với hành vi phạm tội theo quy định hiện hành. Tuy nhiên trong một số trường hợp khi các bên đã có sự thoả thuận, hoà giải hay thương lượng về mức bồi thường thì người bị hại có thể làm đơn bãi nại đối với những hành vi phạm tội nêu trên. Vậy hiện nay những tội được bãi nại? Và trường hợp nào có đơn bãi nại nhưng vẫn bị truy cứu trách nhiệm hình sự? Hãy cùng Luật sư 247 tìm hiểu về quy định này tại nội dung bài viết dưới đây.
Căn cứ pháp lý
- Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017
- Văn bản hợp nhất 05/2021/VBHN-VPQH hợp nhất Bộ luật Tố tụng hình sự
Bãi nại là gì?
Bãi nại được hiểu là việc người bị hại hoặc người đại diện của người bị hại là người dưới 18 tuổi, người bị hại có nhược điểm về tâm thần hoặc thể chất hoặc người bị hại đã chết với nội dung: Rút lại yêu cầu khởi tố vụ án hình sự, nghĩa là không còn tiếp tục truy cứu trách nhiệm hình sự nữa. Vậy nên, có thể hiểu làm đơn bãi nại là quyền của người bị hại hay người đại diện của họ.
Những tội được bãi nại theo quy định năm 2023
Theo Văn bản hợp nhất 05/2021/VBHN-VPQH hợp nhất Bộ luật Tố tụng hình sự do Văn phòng Quốc hội ban hành tại Điều 155 quy định khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu của bị hại như sau:
Một là, chỉ được khởi tố vụ án hình sự về tội phạm quy định tại khoản 1 các điều 134, 135, 136, 138, 139, 141, 143, 155 và 156 của Bộ Luật hình sự khi có yêu cầu của bị hại hoặc người đại diện của bị hại là người dưới 18 tuổi, người có nhược điểm về tâm thần hoặc thể chất hoặc đã chết (Theo khoản 3 điều 1 Luật sửa đổi bổ sung một số điều của bộ luật tố tụng hình sự). Sửa đổi không còn tội phạm quy định tại điều 226: Tội xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp.
Hai là, Trường hợp người đã yêu cầu khởi tố rút yêu cầu thì vụ án phải được đình chỉ, trừ trường hợp có căn cứ xác định người đã yêu cầu rút yêu cầu khởi tố trái với ý muốn của họ do bị ép buộc, cưỡng bức thì tùy người đã yêu cầu khởi tố rút yêu cầu, Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án vẫn tiếp tục tiến hành tố tụng đối với vụ án.
Ba là, Bị hại hoặc người đại diện của bị hại đã rút yêu cầu khởi tố thì không có quyền yêu cầu lại, trừ trường hợp rút yêu cầu do bị ép buộc, cưỡng bức.
Vậy trong trường hợp có đơn bãi nại thì người phạm tội không bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu đáp ứng đầy đủ các điều kiện sau đây:
Thứ nhất, Tội phạm mà người phạm tội thực hiện thuộc các tội sau:
- Tội vô ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác (Điều 138 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017);
- Tội vô ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác do vi phạm quy tắc nghề nghiệp hoặc quy tắc hành chính (Điều 139 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017)
- Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác (Điều 134 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017)
- Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh (Điều 135 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017);
- Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng hoặc do vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội (Điều 136 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017);
- Tội cưỡng dâm (Điều 143 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017);
- Tội hiếp dâm (Điều 141 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017);
- Tội vu khống (Điều 156 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017);
- Tội làm nhục người khác (Điều 155 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017);
Thứ hai, Đơn bãi nại phải do bị hại hoặc người đại diện của bị hại là người dưới 18 tuổi, người có nhược điểm về tâm thần hoặc thể chất hoặc đã chết. Bị hại hoặc người đại diện của bị hại đã rút yêu cầu khởi tố thì không có quyền yêu cầu lại.
Thứ ba, Người viết đơn bãi nại không bị ép buộc, cưỡng bức.
Danh sách những tội danh chỉ được khởi tố theo yêu cầu của người bị hại hoặc người đại diện của họ theo quy định tại Khoản 1 Điều 155 và việc rút yêu cầu khởi tố phải là hoàn toàn tự nguyện, không ép buộc hay cưỡng bức dẫn đến việc đình chỉ vụ án ở các giai đoạn của quá trình tố tụng một vụ án hình sự, tức bên gây thiệt hại sẽ không bị truy cứu trách nhiệm hình sự nữa. Ngoài ra, những tội danh khác không thuộc đối tượng tại Khoản 1 Điều 155 thì dù có đơn bãi nại của người bị hại thì vẫn bị truy cứu trách nhiệm hình sự, không phụ thuộc vào việc bị hại có đơn bãi nại hay không. Nếu không đáp ứng đủ các điều kiện trên thì người phạm tội vẫn phải chịu trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên, đơn bãi nại có thể được xem là một tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự.
Các trường hợp có đơn bãi nại nhưng vẫn bị truy cứu trách nhiệm hình sự
Theo quy định pháp luật và nội dung phân tích ở trên, chỉ một số tội theo quy định khi có đơn bãi nại thì mới được miễn trách nhiệm hình sự. Khoản 1 Điều 155 Bộ luật Tố tụng hình sự quy định những trường hợp mà đơn bãi nại của người bị hại không có giá trị để đối tượng có hành vi phạm tội tránh được việc bị xử lý hình sự. Đối với các trường hợp này đơn bãi nại chỉ có thể được xem như một tình tiết giảm nhẹ cho đối tượng phạm tội. Quy định này được đặt ra nhằm nâng cao trách nhiệm đấu tranh phòng chống tội phạm, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người bị hại, đồng thời răn đe; giáo dục; nâng cao ý thức pháp luật cho mỗi người dân.
Vụ án hình sự không được khởi tố dựa vào các căn cứ nào?
Tại Điều 157 Bộ luật tố tụng hình sự 2015 được sửa đổi bởi Khoản 4 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật Tố tụng hình sự 2021 quy định về căn cứ không khởi tố vụ án hình sự như sau:
1. Không có sự việc phạm tội;
2. Hành vi không cấu thành tội phạm;
3. Người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội chưa đến tuổi chịu trách nhiệm hình sự;
4. Người mà hành vi phạm tội của họ đã có bản án hoặc quyết định đình chỉ vụ án có hiệu lực pháp luật;
5. Đã hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự;
6. Tội phạm đã được đại xá;
7. Người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội đã chết, trừ trường hợp cần tái thẩm đối với người khác;
8. Tội phạm quy định tại khoản 1 các điều 134, 135, 136, 138, 139, 141, 143, 155 và 156 của Bộ luật hình sự mà bị hại hoặc người đại diện của bị hại không yêu cầu khởi tố.
Khuyến nghị
Luật sư X là đơn vị pháp lý đáng tin cậy, những năm qua luôn nhận được sự tin tưởng tuyệt đối của quý khách hàng. Với vấn đề Những tội được bãi nại chúng tôi cung cấp dịch vụ tư vấn luật hình sự Công ty Luật sư X luôn hỗ trợ mọi thắc mắc, loại bỏ các rủi ro pháp lý cho quý khách hàng.
Thông tin liên hệ
Vấn đề “Những tội được bãi nại theo quy định năm 2023” đã được chúng tôi cung cấp qua thông tin bài viết trên. Luật sư 247 luôn có sự hỗ trợ nhiệt tình từ các chuyên viên tư vấn pháp lý, quý khách hàng có vướng mắc hoặc nhu cầu sử dụng dịch vụ pháp lý liên quan như là dịch vụ thám tử toàn tâm, vui lòng liên hệ đến hotline 0833102102. Chúng tôi sẽ giải quyết các khúc mắc của khách hàng, làm các dịch vụ một cách nhanh chóng, dễ dàng, thuận tiện.
Mời bạn xem thêm bài viết:
- Xử dưới khung hình phạt được quy định như thế nào?
- Nguyên tắc suy đoán vô tội trong tố tụng hình sự Việt Nam
- Cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng trong tố tụng hình sự
Câu hỏi thường gặp:
Việc rút lại yêu cầu khởi kiện vụ án có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Hiện nay, một số nguyên nhân có thể được đề cập đến như: Bên bị hại sợ ảnh hưởng đến danh dự, vụ án nhân phẩm hoặc các lợi ích kinh tế của họ hoặc bên bị hại, bên gây thiệt hại đã tự dàn xếp, giải quyết với nhau.
Miễn trách nhiệm hình sự là trách nhiệm pháp lý của người phạm tội phải chịu những hậu quả bất lợi về hành vi phạm tội của mình, gồm: Bị kết tội, bị áp dụng hình phạt, mang án tích… Như vậy, miễn trách nhiệm hình sự cũng có thể hiểu là người phạm tội không phải chịu hậu quả pháp lý về hành vi phạm tội của mình, trong đó có bị kết tội và bị áp dụng hình phạt. Miễn trách nhiệm hình sự là một trong những nội dung thể hiện chính sách nhân đạo, khoan hồng của Nhà nước.
Trong trường hợp có căn cứ để xác định người đã yêu cầu khởi tố rút yêu cầu khởi tố trái với ý muốn của họ do bị ép buộc, cưỡng bức thì tuy người đã yêu cầu khởi tố rút yêu cầu, Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án vẫn có thể tiếp tục tiến hành tố tụng đối với vụ án.
