Trong thời gian gần đấy vấn đề tranh chấp đất đai ngày càng phổ biến và diễn ra thường xuyên hơn; trở thành vấn đề nhức nhối; thường nhật của xã hội. Tuy nhiên; việc giải quyết tranh chấp đôi khi vẫn chưa đem lại hiệu quả tuyệt đối do người dân chưa nắm được những vấn đề pháp lí liên quan. Có thể nhận thấy việc giải quyết tranh chấp đất đai hiện nay là vấn đề khó khăn và phức tạp. Hãy cùng với chúng tôi tìm hiểu về hoạt động giải quyết tranh chấp đất đai hiện nay ở nước ta; qua bài viết dưới đây:
Căn cứ pháp lý
Nội dung tư vấn
Tranh chấp đất đai là gì?
Theo khoản 24, Điều 3 Luật Đất đai 2013: “Tranh chấp đất đai là tranh chấp quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất đai giữa hai hay nhiều bên trong quan hệ đất đai”.
Như vậy; tranh đất đai là sự bất đồng; mâu thuẫn hay xung đột về lợi ích; về quyền và nghĩa vụ giữa các chủ thể khi tham gia vào quan hệ pháp luật đất đai. Đương nhiên; chỉ có thể phát sinh tranh chấp khi các chủ thể trực tiếp thể hiện thái độ thông qua những hành vi nhất định của mình.
Các dạng tranh chấp đất đai
Tranh chấp về quyền sử dụng đất
Tranh chấp giữa những người sử dụng đất với nhau về ranh giới giữa những vùng đất được phép sử dụng và quản lí. Loại tranh chấp này thường do một bên tự ý thay đổi; hoặc do hai bên không xác định được với nhau.
Tranh chấp về QSDĐ; tài sản gắn liền với đất trong quan hệ thừa kế, quan hệ ly hôn giữa vợ và chồng
Đòi lại đất, tài sản ngắn liền với đất của người thân trong những giai đoạn trước đây mà qua các cuộc điều chỉnh ruộng đất đã được điều chỉnh cho người khác.
Tranh chấp giữa đồng bào dân tộc địa phương với đồng bào đi xây dựng vùng kinh tế mới; giữa đồng bào địa phương với các nông trường; lâm trường và các tổ chức sử dụng đất khác
Tranh chấp về quyền và nghĩa vụ phát sinh trong quá trình sử dụng đất.
Việc một bên vi phạm; làm cản trở tới việc thực hiện quyền của phía bên kia; hoặc một bên không làm đúng nghĩa vụ của mình cũng phát sinh tranh chấp. Loại tranh chấp này thường thể hiện ở các hình thức như:
Tranh chấp trong quá trình thực hiện hợp đồng về chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại QSDĐ, thế chấp, bảo lãnh, góp vốn bằng giá trị QSDĐ
Tranh chấp về việc bồi thường giải phóng mặt bằng khi Nhà nước thu hồi đất để sử dụng vào mục đích an ninh; quốc phòng, lợi ích quốc gia; lợi ích công việc.
Tranh chấp về mục đích sử dụng đất
Đặc biệt là tranh chấp trong nhóm đất nông nghiệp; giữa đất trồng lúa và đất nuôi tôm; giữa đất trồng cà phê với đất trồng cây cao su, giữa đất hương hỏa với đất thổ cư;… trong quá trình phân bổ và quy hoạch sử dụng đất.
Nhiều khi tranh chấp về QSDĐ dẫn đến những tranh chấp về địa giới hành chính. Loại tranh chấp này thường xảy ra giữa hai tỉnh, hai huyện, hai xã với nhau; tập trung ở những nơi có nguồn lâm thổ sản quý; có ý nghĩa quan trọng trong việc phát triển kinh tế, văn hóa; ở vị trí dọc theo các triền sông lớn; những vùng có địa giới không rõ ràng; không có mốc giới nhưng là vị trí có tầm quan trọng.
Nguyên tắc giải quyết tranh chấp đất đai
Việc giải quyết tranh chấp cần dựa trên tình hình thực tế và để đạt được hiệu quả cần phải thực hiện theo các nguyên tắc sau:
Nguyên tắc đất đai thuộc sở hữu toàn dân, Nhà nước thực hiện vai trò là người đại diện cho chủ sở hữu.
Đây là nguyên tắc rất cơ bản trong hoạt động giải quyết tranh chấp đất đai; đòi hỏi khi xem xét giải quyết mọi vấn đề phát sinh trong quan hệ pháp luật đất đai đều phải thực hiện trên cơ sở đất đai thuộc sở hữu toàn dân, bảo vệ quyền lợi cho người đại diện của chủ sở hữu; bảo vệ thành quả cách mạng về ruộng đất. Chế độ sở hữu toàn dân về đất đai tạo cơ sở pháp lý cho mọi người có quyền sở hữu về đất đai một cách bình đẳng.
Vì vậy; khi giải quyết tranh chấp đất đai phải tôn trọng; và bảo về quyền sở hữu toàn dân đối với đất đai mà Nhà nước là đại diện; cần phải bảo vệ quyền đại diện sở hữu đất đai của Nhà nước; bảo vệ thành quả cách mạng về đất đai mà nhân dân ta giành được.
Nguyên tắc bảo đảm lợi ích của người sử dụng đất nhất là lợi ích kinh tế, khuyến khích việc tự hòa giải, thương lượng trong nội bộ quần chúng nhân dân.
Thực hiện nguyên tắc này; hoạt động giải quyết tranh chấp đất đai đã thực hiện được tư tưởng đổi mới trong quá trình Nhà nước điều hành các quan hệ xã hội về đất đai. Trong thực tiễn lợi ích bao giờ cũng là vấn đề cối lõi của các quan hệ xã hội và đất đai cũng là một trong những lợi ích quan trọng nhất của mọi tần lớp xã hội.
Đây là nguyên tắc cần thiết khi giải quyết tranh chấp đất đai. Và cũng là để đảm bảo tốt nhất lợi ích đó thì khi tranh chấp xảy ra trước hết các bên cần phải gặp nhau để bàn bạc; thảo luận; thương lượng trên cơ sở quy định của pháp luật. Đó cũng là cơ sở quan trọng đảm bảo quyền tự định đoạt cho các đương sự.
Nguyên tắc giải quyết tranh chấp đất đai phải nhằm mục đích ổn định tình hình kinh tế – xã hội, gắn việc giải quyết tranh chấp đất đai với việc tổ chức lại sản xuất; tạo điều kiện cho lao động ở nông thôn có việc làm phù hợp với quá trình chuyển đổi cơ cấu sử dụng đất và cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hóa hiện đại hóa.
Trên thực tế cho thấy tranh chấp đất đai sẽ đem lại những hậu quả tiêu cực như các thế lực xấu sẽ lợi dụng để gây ra những bất ổn làm mất niềm tin của người dân vào Đảng và Nhà nước; kéo theo đó là những ảnh hưởng về kinh tế;… Do vậy; việc giải quyết tranh chấp đất đai phải hướng đến sự ổn định trật tự xã hội; đem lại sự phát triển về kinh tế; đặc biệt là tạo được niềm tin của nhân dân vào hệ thống pháp luật của nước ta.
Trong quá trình giải quyết phải đảm bảo sự ổn định sản xuất của người dân; không làm ảnh hưởng đến tình hình sản xuất chung và người lao động. Thêm vào đó cần phải tạo cơ hội để người lao động được phát huy tay nghề; định hướng sản xuất theo hướng công nghiệp hóa hiện đại hóa; để góp phần ổn định sản xuất.
Phương hướng áp dụng có hiệu quả các nguyên tắc
- Đẩy mạnh quán triệt sâu sắc các quan điểm, đường lối của Đảng và Nhà nước về lĩnh vực đất đai đúng theo định hướng xã hội chủ nghĩa: Đất đai thuộc sở hữu toàn dân; do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý.
- Việc tranh chấp đất đai phải luôn ưu tiên hòa giải. Đồng thời nâng cao chất lượng công tác hòa giải; cần nghiên cứu ban hành các văn bản hướng dẫn áp dụng thống nhất pháp luật.
- Tăng cường thực hiện tốt công tác hoà giải các tranh chấp đất đai ở cơ sở nhằm giữ gìn đoàn kết nội bộ trong nhân dân, phòng ngừa hạn chế vi phạm pháp luật đất đai; làm cho công tác quản lý; SDĐ đai ngày càng có hiệu quả.
- Các cấp ủy đảng phải trực tiếp lãnh đạo; chỉ đạo việc giải quyết tranh chấp đất đai nhằm đảm bảo giải quyết nhanh chóng, dứt điểm những nguy cơ gây mất ổn định chính trị; góp phần duy trì và củng cố tình đoàn kết trong nội bộ nhân dân. Có những định hướng để phát triển tay nghề của người lao động.
Mời bạn đọc xem thêm
- Lấn chiếm đất đai sẽ bị xử phạt thế nào theo quy định hiện hành?
- Thừa kế đất đai không có di chúc được pháp luật quy định thế nào?
Thông tin liên hệ
Trên đây là tư vấn của Luật sư 247 về nội dung vấn đề ”Hoạt động giải quyết tranh chấp đất đai ở nước ta hiện nay” Chúng tôi hi vọng rằng bạn có thể vận dụng các kiến thức trên để sử dụng trong công việc; cuộc sống. Nếu có thắc mắc và cần nhận thêm sự tư vấn, giúp đỡ hãy liên hệ 0833.102.102
Câu hỏi thường gặp
Chuyển quyền sử dụng đất là việc chuyển giao quyền sử dụng đất từ người này sang người khác thông qua các hình thức chuyển đổi, chuyển nhượng; thừa kế, tặng cho quyền sử dụng đất và góp vốn bằng quyền sử dụng đất.
Hệ thống thông tin đất đai là hệ thống tổng hợp các yếu tố hạ tầng kỹ thuật công nghệ thông tin, phần mềm, dữ liệu và quy trình, thủ tục được xây dựng để thu thập; lưu trữ, cập nhật, xử lý, phân tích, tổng hợp và truy xuất thông tin đất đai.
– Đúng quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và đúng mục đích sử dụng đất.
– Tiết kiệm, có hiệu quả, bảo vệ môi trường và không làm tổn hại đến lợi ích chính đáng của người sử dụng đất xung quanh.
– Người sử dụng đất thực hiện quyền, nghĩa vụ của mình trong thời hạn sử dụng đất theo quy định của Luật này và quy định khác của pháp luật có liên quan.
