Hạn chế quyền cha mẹ đối với con chưa thành niên? Hậu quả pháp lý khi cha mẹ bị hạn chế quyền? Giám hộ khi con chưa thành niên?
“Chào Luật sư, hiện tại tôi có cháu 10 tuổi, tôi là bà ngoại của cháu năm nay 60 tuổi; mẹ mất nên cháu sống với cha. Tuy nhiên, cha cháu thường uống rượu, đánh bạc không quan tâm cháu. Thậm chí, lúc tôi cho cháu tiền, bị cha cháu biết còn lấy luôn số tiền đấy đi đánh bạc. Tôi muốn hỏi là tôi có thể đem cháu về chăm sóc hay không? Cám ơn luật sư.”
Cha mẹ là người nuôi dưỡng, quan tâm chăm sóc con, luôn dành cho con những điều tốt đẹp nhất. Tuy nhiên, không phải cha mẹ nào cũng là những bậc phụ huynh lý tưởng chăm sóc tốt cho con. Thực tế, có không ít bậc cha, mẹ ghét bỏ con cái; thậm chí bỏ đói, đánh đập… có thể vì một lý do sau đó; hoặc cũng có thể không vì lý do gì mà từ nhân cách của họ mà ra.
Vì vậy, các em cần được sống trong một môi trường an toàn, lành mạnh có sự chăm sóc, giáo dục, nuôi dưỡng, của cha mẹ. Việc hạn chế quyền cha mẹ đối với con chưa thành niên là cần thiết cũng được pháp luật hiện hành quy định. Vậy pháp luật nước ta quy định như thế nào về hạn chế quyền của cha mẹ? Luật sư 247 có những giải đáp sau:
Căn cứ pháp lý
Luật hôn nhân và gia đình năm 2014
Cha, mẹ bị hạn chế quyền đối với con chưa thành niên
Cha cháu thường xuyên uống rượu, đánh bạc không quan tâm con cái; đã vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ trông nom, chăm sóc con. Những hành vi này đã vi phạm điểm c khoản 1 Điều 85 Luật hôn nhân và gia đình 2014 quy định:
“Cha, mẹ bị hạn chế quyền đối với con chưa thành niên trong các trường hợp sau đây:
a) Bị kết án về một trong các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con với lỗi cố ý hoặc có hành vi vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con;
b) Phá tán tài sản của con;
c) Có lối sống đồi trụy;
d) Xúi giục, ép buộc con làm những việc trái pháp luật, trái đạo đức xã hội.”
Từ những hành vi của người cha như uống rượu, đánh bạc thậm chí giành tiền của con. Điều này ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính cách, hành vi và sức khỏe của trẻ. Người cha không chỉ không thực hiện nghĩa vụ nuôi dưỡng mà còn gây tổn hại đến sức khỏe, tính thần của con. Cho nên pháp luật đã quy định khi cha mẹ có lối sống đồi trụy; sẽ bị hạn chế quyền đối với con chưa thành niên.
Người có quyền yêu cầu Tòa án hạn chế quyền của cha, mẹ đối với con chưa thành niên
Căn cứ theo quy định tại Điểm a Khoản 2 Điều 86 Luật hôn nhân gia đình 2014; quy định về Người có quyền yêu cầu Tòa án hạn chế quyền của cha, mẹ đối với con chưa thành niên.
“Cá nhân, cơ quan, tổ chức sau đây, theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự, có quyền yêu cầu Tòa án hạn chế quyền của cha, mẹ đối với con chưa thành niên:
a) Người thân thích;
b) Cơ quan quản lý nhà nước về gia đình;
c) Cơ quan quản lý nhà nước về trẻ em;
d) Hội liên hiệp phụ nữ.”
Vậy, từ căn cứ trên thì bà là người thân thích của cháu; nên có quyền yêu cầu Tòa án hạn chế quyền của cha cháu. Theo đó, cháu ngoại của bà trở thành người cần được giám hộ; theo điểm b khoản 1 Điều 47 Bộ luật dân sự 2015 khi cha, mẹ bị Tòa án tuyên bố hạn chế quyền đối với con.
Giám hộ đương nhiên khi con chưa thành niên
Căn cứ điều 52 Bộ luật dân sự 2015, Người giám hộ đương nhiên của người chưa thành niên quy định tại điểm a và điểm b khoản 1 Điều 47 của Bộ luật này được xác định theo thứ tự sau đây:
“1. Anh ruột là anh cả hoặc chị ruột là chị cả là người giám hộ; nếu anh cả hoặc chị cả không có đủ điều kiện làm người giám hộ thì anh ruột hoặc chị ruột tiếp theo là người giám hộ, trừ trường hợp có thỏa thuận anh ruột hoặc chị ruột khác làm người giám hộ.
2. Trường hợp không có người giám hộ quy định tại khoản 1 Điều này thì ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại là người giám hộ hoặc những người này thỏa thuận cử một hoặc một số người trong số họ làm người giám hộ… “
Vậy, trường hợp khi mẹ cháu mất và cha bị hạn chế quyền; và không có anh, chị ruột nên bà sẽ là người giám hộ đương nhiên của cháu. Đồng thời, bà có đơn yêu cầu trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng cháu thì cháu sẽ được ở với bà ngoại.
Hậu quả pháp lý của việc cha, mẹ bị hạn chế quyền đối với con chưa thành niên
Căn cứ điều 87 Luật hôn nhân và gia đình 2014; khi cha mẹ bị hạn chế quyền sẽ có hậu quả pháp lý sau:
“1. Trong trường hợp cha hoặc mẹ bị Tòa án hạn chế quyền đối với con chưa thành niên thì người kia thực hiện quyền trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục con, quản lý tài sản riêng của con và đại diện theo pháp luật cho con.
2. Việc trông nom, chăm sóc, giáo dục con và quản lý tài sản riêng của con chưa thành niên được giao cho người giám hộ theo quy định của Bộ luật dân sự và Luật này trong các trường hợp sau đây:
a) Cha và mẹ đều bị Tòa án hạn chế quyền đối với con chưa thành niên;
b) Một bên cha, mẹ không bị hạn chế quyền đối với con chưa thành niên nhưng không đủ điều kiện để thực hiện quyền, nghĩa vụ đối với con;
c) Một bên cha, mẹ bị hạn chế quyền đối với con chưa thành niên và chưa xác định được bên cha, mẹ còn lại của con chưa thành niên.
3. Cha, mẹ đã bị Tòa án hạn chế quyền đối với con chưa thành niên vẫn phải thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng cho con.”
Vậy, khi người cha đã bị hạn chế quyền đối với con chưa thành niên; thì người giám hộ là bà sẽ là người trông nom, chăm sóc, giáo dục và quản lý tài sản riêng của cháu. Dù bà là người chăm sóc thì cha cháu vẫn có nghĩa vụ cấp dưỡng cho cháu.
Đăng ký giám hộ đương nhiên
Căn cứ Điều 21 Luật Hộ tịch 2014 quy định về đăng ký giám hộ đương nhiên như sau:
- Người yêu cầu đăng ký giám hộ cần nộp tờ khai đăng ký giám hộ theo mẫu quy định; và giấy tờ chứng minh điều kiện giám hộ đương nhiên theo quy định pháp luật. Gửi đến Ủy ban nhân dân cấp xã nơi cư trú của người được giám hộ; hoặc người giám hộ thực hiện đăng ký giám hộ.
- Trường hợp có nhiều người cùng đủ điều kiện làm giám hộ đương nhiên; thì nộp thêm văn bản thỏa thuận về việc cử một người làm giám hộ đương nhiên.
Trình tự đăng ký giám hộ đương nhiên được thực hiện theo quy định:
- Nộp đủ giấy tờ trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày nộp; gửi đến Ủy ban nhân dân cấp xã nơi cư trú của người được giám hộ hoặc người giám hộ thực hiện đăng ký giám hộ.
- Khi thấy giấy tờ đủ điều kiện theo quy định pháp luật thì công chức tư pháp – hộ tịch ghi vào Sổ hộ tịch và cùng người đi đăng ký giám hộ ký vào Sổ hộ tịch; báo cáo Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã cấp trích lục cho người yêu cầu.
Vậy, chỉ cần hoàn thiện hồ sơ trên và được người có thẩm quyền xác nhận; bà có thể hoàn toàn trở thành người giám hộ đương nhiên; hoàn toàn có quyền chăm sóc, nuôi dưỡng cháu.
Mời bạn xem thêm
- Thủ tục thay đổi quyền nuôi con theo quy định của pháp luật?
- Giành quyền nuôi con cần làm gì?
- Sau khi ly hôn quyền nuôi con thuộc về ai?
- Có được thay đổi quyền nuôi con vì chồng cũ từng đi tù không?
Trên đây là tư vấn của Luật sư 247 về vấn đề “Hạn chế quyền cha mẹ đối với con chưa thành niên“. Để biết thêm thông tin chi tiết hoặc giải đáp những vấn đề pháp lý khó khăn; vui lòng sử dụng dịch vụ tư vấn pháp luật hoặc liên hệ hotline: 0833102102
Câu hỏi thường gặp
– Căn cứ theo quy định của khoản 1 Điều 75 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014, thì con chưa thành niên có quyền có tài sản riêng.
– Tài sản riêng của con được hình thành từ nguồn tài sản được thừa kế riêng; được tặng cho riêng; thu nhập do lao động của con; hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng của con và thu nhập hợp pháp khác; tài sản được hình thành từ tài sản riêng của con.
Điều 77 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định:
– Trường hợp cha mẹ hoặc người giám hộ quản lý tài sản riêng của con dưới 15 tuổi thì có quyền định đoạt tài sản đó vì lợi ích của con, nếu con từ đủ 09 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.
– Con từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi có quyền định đoạt tài sản riêng, trừ trường hợp tài sản là bất động sản, động sản có đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng hoặc dùng tài sản để kinh doanh thì phải có sự đồng ý bằng văn bản của cha mẹ hoặc người giám hộ.
– Trong trường hợp con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự thì việc định đoạt tài sản riêng của con do người giám hộ thực hiện.
